Dlaczego elementy wykonane z betonu z wytwórni są lepsze od tych z betonu „wykręconego” na budowie?

20 września 2022

Obecnie mieszankę betonową coraz rzadziej przygotowuje się bezpośrednio na placu budowy. Większość żelbetowych i betonowych elementów nawet małego domu wykonuje się teraz z betonu towarowego, czyli przywiezionego na budowę z wytwórni. Tak jest po prostu nie tylko szybciej, ale i taniej. Co jednak najważniejsze – jakość elementów wykonanych z betonu towarowego jest zazwyczaj zdecydowanie lepsza niż tych, które zrobione są z betonu „wykręconego” na budowie.

Pierwszym tego powodem jest to, że na placu budowy nie da się przygotować mieszanki betonowej o tak dobrych parametrach jak w profesjonalnej wytwórni. Przede wszystkim dozowanie jej poszczególnych składników – zwłaszcza żwiru, piasku i wody – jest w warunkach budowy w dużej mierze orientacyjne (Fot. 1). Dlatego w każdym zarobie betoniarki ich ilości są nie tylko inne, ale i najczęściej odbiegają od tych, które podane są w recepturze.

Fot. 1 – Na placu budowy dozowanie ilości większości składników mieszanki betonowej jest bardzo orientacyjne

Wprawdzie przy zachowaniu odpowiedniej staranności nawet w warunkach budowy da się zrobić niezły beton, ale potrzeba do tego odpowiedniego doświadczenia, a przede wszystkim… spokoju, o który – zwłaszcza podczas betonowania dużych elementów – nie jest łatwo.

Zobacz: Jak zrobić dobry beton w warunkach małej budowy?

Mieszanka zamiast pewnego cementu

Podczas przygotowywania betonu na budowie jest jeszcze jedno duże zagrożenie. Może się zdarzyć, że zamiast pewnego cementu, pochodzącego z cementowni, zostanie użyta mieszanka cementowo-popiołowa. To duży błąd, który może negatywnie wpłynąć na nośność i trwałość elementów konstrukcyjnych, wykonanych z takiego niepewnego pod względem jakości betonu. Jest tak dlatego, że mieszanka cementowo-popiołowa z definicji nie spełnia wymagań normy cementowej (gdyby tak było, byłaby po prostu cementem!), nie da się więc z niej zrobić betonu, który byłby zgodny z recepturą.

Niestety podczas kupowania cementu w hipermarkecie lub składzie budowlanym łatwo o pomyłkę. Mieszanka cementowo-popiołowa jest bowiem bardzo często pakowana w podobne worki jak pewny cement, wyprodukowany w cementowni (Fot. 2). Także napisy na tych workach wyglądają podobnie (choć nie są takie same). Wszystko to może sugerować, że cement i jego mieszanka to tak samo wartościowe spoiwa (napis „mieszanka cementowo-popiołowa” znajduje się zwykle w dolnej części worka i jest mało widoczny).

Fot. 2 – Przed zakupem cementu na budowę należy sprawdzić, czy w workach zamiast niego nie jest przypadkiem tylko mieszanka cementowo-popiołowa

Do tego ceny worków z pewnym cementem i mieszanką cementowo-popiołową niewiele różnią się od siebie, więc tym bardziej można się pomylić. Najgorsze jednak jest to, że negatywne skutki zamiany cementu na mieszankę cementowo-popiołową objawią się nie od razu, ale dopiero po jakimś czasie – zwykle wtedy, gdy dom jest już zamieszkały.

Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?

Elementy domu z mieszanki „wykręconej” na budowie

Przygotowywanie mieszanki betonowej bezpośrednio na budowie nie ułatwia też poprawnego wykonania elementów betonowych i żelbetowych. Przede wszystkim przebiega ono bardzo wolno, ponieważ betoniarki używane na budowach domów jednorodzinnych nie mają zazwyczaj dużej pojemności (przeważnie nie jest to więcej niż 250 litrów). Jeśli więc ma być betonowany większy element, na przykład strop albo ławy lub ściany fundamentowe, to betoniarka musi pracować na okrągło, a i tak prace te nie zostaną wykonane tak szybko, jak wtedy, gdy mieszanka betonowa trafia na budowę z wytwórni.

Do tego dochodzi transport mieszanki taczkami od betoniarki do miejsca betonowania elementu. Pomijając, że nie zawsze odbywa się to po poziomej i równej drodze, potrzebny jest do tego czas i ktoś, kto nie jest zaangażowany w jakiekolwiek inne prace budowlane. Bez tego dostarczanie gotowej mieszanki betonowej znacznie się wydłuży i będzie odbywać się z przerwami.

Może być to sporym problemem, ponieważ – zwłaszcza podczas upałów, gdy beton szybko twardnieje – betonowanie musi być przeprowadzone bardzo sprawnie (choć oczywiście bez nadmiernego pośpiechu). Jeśli tak nie jest, po rozdeskowaniu elementów widać będzie, że beton nie był układany w sposób ciągły. Świadczyć będą o tym warstwy o niebyt dużej grubości, w których dodatkowo nastąpiło rozfrakcjonowanie mieszanki i większe ziarna żwiru opadły, zostawiając nad sobą warstwę zaprawy cementowej (Fot. 3). Czasem też, gdy do wykonania elementów żelbetowych zatrudnionych jest niewielu pracowników, nie ma czasu na dokładne ułożenie i zagęszczenie betonu, więc zdarza się, że pręty zbrojeniowe pozostają nieosłonięte (Fot. 4).

Fot. 3 – O tym, że element był wykonywany z betonu „wykręcanego” na budowie widać dokładnie po jego rozdeskowaniu

Fot. 4 – Przygotowując mieszankę betonową na placu budowy, zwykle brakuje czasu na poprawne jej ułożenie w deskowaniu

Taki niejednorodny i porowaty beton nie gwarantuje, że wykonane z niego elementy będą miały projektowaną nośność i odpowiednią trwałość, a także odporność na zarysowanie. Dotyczy to szczególnie elementów żelbetowych, w których taki warstwowo ułożony beton nie zapewnia prętom zbrojeniowym właściwej przyczepności, a także nie chroni ich przed korozją.

Zobacz: Do czego w konstrukcjach żelbetowych stal jest potrzebna betonowi, a beton – stali?

Elementy z betonu towarowego

Nie ma takich problemów, jeśli gotowa mieszanka betonowa jest przywożona z wytwórni na budowę betonowozami. Tym bardziej, że wraz z nimi pojawia się na budowie pompa, którą beton podaje się w sposób ciągły – i nie ma znaczenia czy są to fundamenty, czy strop nad parterem. Dzięki temu wykonawcy mogą się skupić wyłącznie na właściwym ułożeniu mieszanki w deskowaniu, jej odpowiednim zagęszczeniu oraz wyrównaniu i wypoziomowaniu górnych powierzchni wykonywanych elementów (Fot. 5). Nie muszą się też martwić o właściwą jakość mieszanki, ponieważ każda szanująca się wytwórnia betonu towarowego używa do jego przygotowania wyłącznie pewnego cementu, pochodzącego z cementowni.

Fot. 5 – Gdy mieszanka betonowa dostarczana jest na budowę z wytwórni, wykonawcy mogą się skupić na poprawnym wykonaniu konstrukcyjnych elementów domu

To wszystko sprawia, że betonowe i żelbetowe elementy domu wykonane z mieszanek betonowych przygotowanych i przywiezionych z wytwórni mają zdecydowanie lepsze parametry techniczne i trwałość, w porównaniu z tymi, które zrobiono z betonu „wykręconego” na budowie. Bez porównania lepiej prezentują się też pod względem estetycznym (Fot. 6), co nie tylko cieszy oko, ale i ułatwia później wykonywanie prac wykończeniowych.