Jak zrobić dobry beton w warunkach małej budowy?
Obecnie nawet na budowie niewielkiego domu jednorodzinnego nie przygotowuje się na miejscu większych ilości mieszanki betonowej, tylko zamawia ją w wytwórni betonu towarowego, która w umówionym terminie dostarcza ją betonowozami. Zdarzają się jednak sytuacje, w których mieszanki betonowej potrzeba na tyle niewiele, że opłaca się ją przygotować w betoniarce na placu budowy.
Z pewnością ław fundamentowych czy betonowego podkładu podłogi parteru nikt teraz – zarówno ze względów czasowych, jak i finansowych – nie będzie wykonywał z mieszanki betonowej, przygotowanej w niewielkiej betoniarce na placu budowy. Tym bardziej dotyczy to na przykład żelbetowego stropu płytowego (Fot. 1), do którego wykonania potrzeba bardzo dużo betonu. Jego powolne betonowanie małymi porcjami mogłoby się – zwłaszcza latem – skończyć nie tylko pojawieniem wielu rys skurczowych, ale i wyraźnym spadkiem nośności.
Nie zmienia to faktu, że prawie w każdym domu, budowanym w technologii nazywanej murowaną, jest co najmniej kilka elementów betonowych lub żelbetowych, do których wykonania potrzeba na tyle mało mieszanki betonowej, że nie opłaca się zamawiać jej w wytwórni. Mogą to być betonowane w kształtkach z betonu komórkowego nadproża okienne albo pojedyncze słupy i belki żelbetowe (Fot. 2), które – łącznie z murowanymi ścianami nośnymi – podpierać będą później strop nad parterem.
Dlatego pewnie zawsze na budowie małego domu będzie miejsce dla betoniarki, w której, oprócz małych ilości mieszanki betonowej, będzie można z cementu, piasku i wody przygotować na przykład zaprawę do murowania ścian fundamentowych z bloczków betonowych. Przy czym, co ważne, nawet w takich warunkach da się zrobić dobry beton – należy jedynie przestrzegać kilku zasad.
BETON PRZYGOTOWANY NA MAŁEJ BUDOWIE
Nie jest trudno przygotować mieszankę betonową na małej budowie, jeśli mamy na niej betoniarkę, cement w workach, piasek i żwir oraz dostęp do wody (Fot. 3). Trzeba mieć świadomość, że nie będzie to beton wysokiej klasy, choćby dlatego, że na małej budowie nie da się precyzyjnie dozować jego składników w ilościach zgodnych z recepturą.
W małej betoniarce nie zrobimy też na pewno betonu szczelnego, który przydałby się do wykonania betonowych lub żelbetowych elementów, mających bezpośredni kontakt z wilgocią gruntową. Nie uda się bowiem tak dobrać ilości poszczególnych frakcji kruszywa, by jego uziarnienie było optymalne, czyli mieściło się pomiędzy granicznymi krzywymi przesiewu.
Zobacz: Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
Powinniśmy być zadowoleni, jeśli w warunkach małej budowy się nam zrobić beton zwykły o oczekiwanej przez nas konsystencji i wytrzymałości na ściskanie, odpowiadającej klasie C12/15, czyli zbliżonej do dawnej B15. Jeśli jednak tylko przygotowaną przez nas mieszankę betonową odpowiednio zagęścimy w deskowaniu i będziemy właściwie pielęgnować przez początkowy okres twardnienia betonu, to wykonane z niej elementy na pewno będą odpowiednio mocne i trwałe. Ważne jedynie, by użyte do zrobienia betonu składniki były odpowiedniej jakości.
CEMENT
Niezmiernie ważne jest, żeby do przygotowania mieszanki betonowej używać wyłącznie pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Na małej budowie jest to szczególnie istotne, ponieważ z hurtowni lub składu budowlanego trafia on tutaj w workach – powinniśmy więc koniecznie sprawdzić, czy na pewno znajduje się w nich cement i czy nie jest on przeterminowany. Bardzo istotne jest bowiem, żeby w przywiezionych na budowę workach nie było zamiast cementu mieszanki cementowo-popiołowej, która nie spełnia wymagań normowych. Trzeba też zadbać o to, żeby worki z pewnym cementem były przechowywane pod zadaszeniem lub pozostawały ułożone na palecie, by nie stykać się z gruntem (Fot. 4) – muszą być one także cały czas chronione przed zawilgoceniem przez deszcz.
Uwaga! Należy pamiętać, że wszystkie receptury na mieszankę betonową zakładają, że do jej przygotowania zostanie użyty pewny cement, wyprodukowany w cementowni i spełniający wymagania normy cementowej. Nie ma receptur na beton, w którym spoiwem ma być mieszanka cementowo-popiołowa, która takich normowych wymagań nie spełnia, a jej rzeczywiste parametry są trudne do ustalenia.
Zobacz: Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
KRUSZYWO
Przywiezione na budowę piasek i żwir powinny być tak składowane, żeby nie mieszały się ze sobą (Fot. 5). Należy je także chronić przed zawilgoceniem przez ulewny deszcz, ponieważ na placu budowy nie da się ustalić, o ile mniej wody należy dodawać do betoniarki, by zachować zapisane w recepturze jej proporcje do pozostałych składników mieszanki betonowej.
WODA
Użyta do przygotowania mieszanki betonowej woda musi być czysta, a już na pewno nie zawierać cząstek organicznych i szkodliwych związków chemicznych, ponieważ mają one negatywny wpływ na jakość betonu. Najlepiej oczywiście, jeśli będzie to woda z wodociągu, ale jeśli na działce nie ma jeszcze wykonanego przyłącza z sieci wodociągowej, to warto wypożyczyć odpowiednio duży pojemnik (Fot. 6) i co pewien czas dowozić ją na budowę.
Fot. 6 – Gdy na działce nie ma jeszcze przyłącza wodociągowego, warto na czas budowy domu wypożyczyć duży pojemnik na wodę
Zobacz: Jakiej wody można użyć do przygotowania mieszanki betonowej?
DOMIESZKI DO BETONU
Przygotowując mieszankę betonową na placu budowy, nie należy przesadzać z dodawaniem do niej różnego rodzaju domieszek. Są one stosowane przez wytwórnie betonu towarowego w celu najlepszego dopasowania parametrów mieszanki do warunków, w których będą u klienta wykonywane z niej elementy żelbetowe i betonowe. Zakładając, że na małej budowie mieszanka betonowa nie będzie przygotowywana w temperaturze poniżej 5°C, warto ograniczyć się do domieszek uplastyczniających, które ułatwią układanie i zagęszczanie jej w deskowaniu.
Zobacz: Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?
DOZOWANIE SKŁADNIKÓW
Precyzyjne dozowanie zgodnych z recepturą ilości poszczególnych składników mieszanki betonowej jest na małej budowie największym problemem. Nie dotyczy to jedynie cementu, jeśli objętościowe ilości pozostałych składników zostały w recepturze określone w proporcji do jego jednego worka (25 kg). Do odmierzania piasku i żwiru powinno się – zamiast najczęściej stosowanej do tego celu łopaty – używać plastikowego lub blaszanego pojemnika z podziałką. To samo dotyczy wody, której do betoniarki nie powinno podawać się za pomocą węża, gdyż wtedy nie sposób jest kontrolować precyzyjnie jej ilość.
Zobacz: Jak dozować składniki betonu przygotowywanego na budowie?
KOLEJNOŚĆ DODAWANIA SKŁADNIKÓW
W betoniarce najpierw miesza się cement z piaskiem, a dopiero potem dodaje żwir i polewa powoli całą ilością wody. W zależności od wielkości betoniarki i konsystencji mieszanki, mieszanie wszystkich składników powinno trwać nie dłużej niż 1-2 minuty, by nie nastąpiło ich rozfrakcjonowanie. Ważne też, żeby gotową mieszankę wykorzystać w ciągu godziny od jej przygotowania, a także transportować po placu budowy bez wstrząsów, by nie doszło do oddzielenia się grubego kruszywa od drobnego.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Jakiego cementu najlepiej użyć na budowie domu?
Dlaczego beton powinno się robić ze żwiru i piasku?
Jakie oznaczenia powinny mieć worki z cementem?
Dlaczego mieszankę betonową po ułożeniu w formie trzeba starannie zagęścić?
Jakiej wody można użyć do przygotowania mieszanki betonowej?
Jak dozować składniki betonu przygotowywanego na budowie?
Jak na placu budowy przechowywać składniki do zrobienia betonu?
Co zrobić, żeby przygotowany na budowie beton był mocny i trwały?