Dlaczego betonowe fundamenty nie „lubią” ziemi roślinnej?
Ziemia roślinna, nawet wilgotna, nie jest jakoś szczególnie agresywna w stosunku do betonowych fundamentów domów, które z natury rzeczy posadowione są w gruncie. Do tego stopnia, że jeszcze do niedawna wykonywano je bez specjalnego zabezpieczenia. Nie zmienia to jednak faktu, że po obfitym deszczu w warstwie ziemi roślinnej powstają kwasy organiczne, które przenikają do znajdujących się pod nią gruntów. To właśnie one – w dłuższym czasie – mogą oddziaływać korozyjnie na betonowe fundamenty.
Beton nie „boi” się czystej wody (Fot. 1). Mało tego – gdy ma z nią dłuższy kontakt, potrafi nawet zwiększyć swoją wytrzymałość na ściskanie. Inaczej jest, gdy w wodzie tej znajdują się kwasy, mogące przyczyniać się do korozji wykonanych z betonu elementów.
Zobacz: Czy beton może korodować w podobny sposób jak stal?
Najbardziej agresywne w stosunku do betonu są kwasy nieorganiczne, takie na przykład jak solny, siarkowy czy węglowy. Na szczęście w środowisku naturalnym, czyli w gruncie na działkach, na których stoją domy, raczej się ich nie spotka. Chyba że doszłoby do jego skażenia z powodu niewłaściwego, i zwykle nielegalnego składowania w okolicy pojemników z takimi substancjami.
Inaczej jest z kwasami organicznymi, które po obfitych deszczach mogą powstawać w ziemi roślinnej. W porównaniu z nieorganicznymi są one dużo mniej agresywne w stosunku do betonu, ale oczywiście to nie znaczy, że nie warto odizolować od nich betonowych fundamentów domu.
Izolacja przeciwwilgociowa fundamentów
Już od dłuższego czasu fundamenty nowych i remontowanych domów izoluje się od strony gruntu powłokami, wykonanymi na przykład z dyspersji asfaltowo-kauczukowej (Fot. 2), które bardzo dobrze chronią je przez destrukcyjnym oddziaływaniem kwasów organicznych.
Na bocznych powierzchniach nie tylko ścian fundamentowych, ale i znajdujących się pod nimi ław, można jednak ułożyć ciągłą izolację przeciwwilgociową jedynie wtedy, gdy przynajmniej te ostanie są wykonane w deskowaniu (Fot. 3).
Ten godny polecenia sposób wykonywania ław fundamentowych niestety nie jest popularny. Dlatego większość domów jednorodzinnych stoi na ławach zabetonowanych bezpośrednio w wąskich wykopach (Fot. 4). Bocznej powierzchni takich ław oczywiście nie da się od strony gruntu zaizolować przeciwwilgociowo.
Jedyne co jest pocieszające, to fakt, że ławy znajdują się w większej odległości od warstwy ziemi roślinnej niż ściany fundamentowe. W mniejszym stopniu są więc narażone na korozję spowodowaną kwasami organicznymi.
Zobacz: Dlaczego betonowanie ław fundamentowych bezpośrednio w wykopie nie jest dobrym rozwiązaniem?
Izolacja termiczna fundamentów
Zwiększenie wymagań w zakresie izolacyjności termicznej budynków spowodowało, że teraz od zewnątrz ociepla się także ściany fundamentowe. Jeszcze nie tak dawno skupiano się przede wszystkim na izolacji cieplnej ścian zewnętrznych i dachu. Tymczasem przez ściany i ławy fundamentowe, a także przez ułożoną na gruncie podłogę parteru, mogą zimą uciekać z domu znaczne ilości ciepła.
Coraz solidniejsze ocieplanie ścian fundamentowych (Fot. 5) ma jednak korzystne znaczenie nie tylko na ograniczenie ilości ciepła uciekającego do gruntu. Przede wszystkim podczas zasypywania fundamentów gruntem, w którym mogą znajdować się ostre kamienie lub kawałki betonu, chroni ono przed mechanicznymi uszkodzeniami ułożoną na nich powłokową izolację przeciwwilgociową. Dodatkowo ocieplenie to izoluje także termicznie ściany fundamentowe, więc gdyby z jakiegoś powodu doszło do ich zawilgocenia, to skutki naprzemiennego zamarzania i odmarzania betonu będą dla nich dużo mniejsze.
Pożyteczną rolę pełni także folia tłoczona (kubełkowa), którą osłania się płyty polistyrenu ekstrudowanego. Ponieważ między nią a ociepleniem ścian fundamentowych tworzy się szczelina, więc przenikająca do niej z gruntu woda z opadów atmosferycznych spływa swobodnie do niżej położonych warstw gruntu, nie napierając ani na płyty ocieplenia, ani tym bardziej na ściany fundamentowe, pozostawiając je suche.
Mieszanka betonowa tylko z pewnego cementu
Niezależnie jednak od tego, czy betonowe fundamenty domu są zabezpieczone przeciwwilgociowo, czy nie, bardzo jest ważne, czy zostały one wykonane z mieszanki betonowej, do której przygotowania użyto pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Jeśli został on zastąpiony różnego rodzaju mieszankami cementowo-popiołowymi, to wykonane z niej fundamenty betonowe mogą korodować nawet wtedy, gdy zostaną zawilgocone czystą wodą lub dokładnie zaizolowane przed kwasami humusowymi.
Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?
Takie mieszanki cementowo-popiołowe przede wszystkim nie spełniają wymagań normy cementowej (wtedy byłyby po prostu cementem), ale to niejedyny problem. W popiele dodawanym do cementu mogą znajdować się cząstki organiczne, na przykład niespalone kawałki drewna. One już same z siebie mogą przyczyniać się do szybkiej korozji elementów betonowych, i to nawet takich, które od strony gruntu osłonięto izolacją przeciwwilgociową.
Więcej na ten temat
Jakie warunki muszą być spełnione, by elementy z betonu miały odpowiednią nośność i trwałość?
Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
Dlaczego w elementach betonowych nie powinno być „raków”?
Dlaczego drewno źle znosi kontakt z betonem, a beton – z drewnem?
Dlaczego elementy wykonane z betonu z wytwórni są lepsze od tych z betonu „wykręconego” na budowie?