Kiedy warto wybudować dom na żelbetowych ścianach fundamentowych, monolitycznie połączonych z ławami?
W Polsce większość domów jednorodzinnych stoi na ławach betonowych oraz ścianach fundamentowych, wymurowanych na nich z betonowych bloczków lub pustaków. Niekiedy jednak to popularne rozwiązanie warto zastąpić znacznie sztywniejszymi i bardziej odpornymi na zginanie fundamentami, w których ławy i ściany są żelbetowe oraz połączone ze sobą monolitycznie.
Na większości działek budowlanych grunt jest stabilny oraz w miarę poziomy i równy, więc budowane na nich niepodpiwniczone domy jednorodzinne mają przeważnie tradycyjne, proste fundamenty, składające się z betonowych ław i ścian fundamentowych (Fot. 1). Rzadko się zdarza, by z powodu niekorzystnych warunków gruntowych konieczne było zaprojektowanie zamiast nich sztywniejszych i mocniejszych fundamentów domu.
Przeważnie nie ma takiej potrzeby nawet wtedy, gdy na działce pod warstwą ziemi roślinnej znajdują się wysadzinowe grunty spoiste (gliny lub iły), które zawilgocone mogłyby zimą zwiększać swoją objętość. Z ewentualnymi negatywnymi skutkami wysadzin mrozowych powinny sobie bowiem łatwo poradzić ławy betonowe, nie dopuszczając do pękania, a nawet zarysowania ścian domu. Oczywiście będzie tak tylko pod warunkiem, że mają one odpowiedni przekrój poprzeczny i są zbrojone podłużnie, a ich spód znajduje się poniżej strefy zamarzania gruntu.
Dom w pobliżu skarpy
Powodem zaprojektowania sztywnych fundamentów w postaci połączonych ze sobą ław i ścian żelbetowych nie muszą być jedynie niekorzystne warunki gruntowo-wodne na terenie działki. Wystarczy, że dom (Fot. 2) ma zostać wybudowany nawet w wydawałoby się bezpiecznej odległości od wysokiej, kilkudziesięciometrowej skarpy. Jej częściowe osunięcie – na przykład po długotrwałych, obfitych opadach deszczu – mogłoby być przyczyną naruszenia stabilności gruntu, znajdującego się pod fundamentami wybudowanego domu. Takiego zagrożenia nie zmienia nawet fakt, że od krawędzi skarpy oddziela go budynek gospodarczy sąsiada.
Żelbetowe fundamenty
Dla uniknięcia może nie tyle katastrofy budowlanej, co możliwości popękania ścian nowego domu, zdecydowano się wybudować go na sztywnych i mocnych fundamentach żelbetowych. Swoim kształtem przypominają one tradycyjne fundamenty, a jednak różnią się od nich istotnie. Przede wszystkim ich ławy, które dla zmniejszenia nacisków na grunt mają tutaj zwiększoną szerokość, nie są betonowe, lecz żelbetowe.
Zobacz: Czym ławy betonowe różnią się od żelbetowych?
Dzięki temu, że ławy są żelbetowe, ich wysokość przekroju poprzecznego jest mniejsza niż tradycyjnych ław betonowych. Mają one wspólne ze ścianami fundamentowymi zbrojenie, które wykonane jest z dwóch rzędów prostopadłych i zachodzących na siebie prętów stalowych, wygiętych w kształt litery L. Ich – ułożone dołem – poziome odcinki stanowią poprzeczne zbrojenie ław, natomiast pionowe – zbrojenie wykonanych na nich ścian fundamentowych. Pręty te, powiązane ze sobą prętami podłużnymi w szkielety zbrojeniowe, łączą też monolitycznie oba elementy tego fundamentu (Fot. 3).
Żelbetowe ławy i ściany fundamentowe betonuje się w deskowaniach inwentaryzowanych (Fot. 4), więc nie ma problemów z właściwym zagęszczeniem mieszanki betonowej i zapewnieniem jej bardzo dobrych warunków do twardnienia. Jest to szczególnie ważne, ponieważ fundamenty domu powinny być wykonane ze szczelnego betonu. Dobrze też, jeśli mają one równe i gładkie powierzchnie.
Zobacz: Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
Wykonane w taki sposób fundamenty domu – dzięki zgodnej współpracy betonu i stalowego zbrojenia – są nie tylko sztywne, ale i bardzo odporne na zginanie. Jest więc duża szansa, że zapewnią one stabilność wybudowanemu na nim budynkowi także wtedy, gdyby kiedyś pod jego częścią osunął się grunt.
Zobacz: Do czego w konstrukcjach żelbetowych stal jest potrzebna betonowi, a beton – stali?
Dodatkowa korzyść
Żelbetowe fundamenty, składające się z połączonych ze sobą monolitycznie ław i ścian fundamentowych, są nie tylko wyjątkowo sztywne i mocne, ale i bardzo trwałe. Składa się na to kilka czynników.
Po pierwsze – ławy żelbetowe wykonuje się na warstwie chudego betonu, żeby podczas betonowania pręty stalowe, mające istotne znaczenie dla ich nośności, nie miały kontaktu z gruntem. Dzięki temu są one szczelnie otoczone betonem, który chroni je przed korozją.
Po drugie – wykonane w deskowaniach żelbetowe ławy i ściany fundamentowe mają równe i gładkie powierzchnie. Można je więc łatwo zabezpieczyć przed wilgocią gruntową, pokrywając szczelnie emulsją asfaltowo-kauczukową (Fot. 5). Dotyczy to nie tylko ścian fundamentowych, których przed tym zabiegiem nie trzeba – jak tych, wymurowanych są z betonowych bloczków – wyrównywać („rapować”) zaprawą cementową. Także boczne powierzchnie ław fundamentowych są tutaj dostępne, czego nie da się powiedzieć o ławach betonowych, wykonywanych w wąskich wykopach.
Po trzecie – do wykonania żelbetowych ław i fundamentów potrzeba sporo mieszanki betonowej. Dlatego na pewno nie jest ona „wykręcana” na placu budowy w betoniarce, tylko przywożona betonowozami z wytwórni betonu towarowego. To jest najlepsza gwarancja, że zostanie ona przygotowywana z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Żadna bowiem wytwórnia nie zaryzykuje użycia do tego celu różnego rodzaju mieszanek cementowo-popiołowych o nieznanym zwykle składzie. Ewentualny zysk z takiej zamiany mieć będzie niewielki, natomiast ryzyko utraty reputacji oraz poniesienia znacznych strat finansowych – bardzo duże. Bowiem to wytwórnia betonu towarowego ponosi pełną odpowiedzialność za właściwą jakość przywiezionej na budowę mieszanki betonowej.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT
Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?
Dlaczego betonowanie ław fundamentowych bezpośrednio w wykopie nie jest dobrym rozwiązaniem?
Dlaczego konstrukcje monolityczne można wykonywać tylko z żelbetu?
Od czego zależy nośność, sztywność i trwałość konstrukcji betonowych i żelbetowych?
Dlaczego elementy wykonane z betonu z wytwórni są lepsze od tych z betonu „wykręconego” na budowie?
Dlaczego właściwe otulenie prętów zbrojeniowych jest dla konstrukcji żelbetowych takie ważne?
Jak zapewnić właściwą otulinę prętom zbrojeniowym?
Czy dom niepodpiwniczony lepiej wybudować na ławach, czy na płycie fundamentowej?