Na co zwrócić uwagę podczas wykonywania betonowego podkładu podłogi parteru?
Już od bardzo wielu lat pod domami jednorodzinnymi przeważnie nie wykonuje się piwnic, więc siłą rzeczy konstrukcją dla podłogi parteru nie może być strop nad nimi. W domach niepodpiwniczonych z dobrym skutkiem zastępuje go betonowy podkład, wykonany na starannie zagęszczonej warstwie piasku, wypełniającej przestrzenie pomiędzy zewnętrznymi i wewnętrznymi ścianami fundamentowymi.
Na gruncie wszystkie warstwy nośne podłogi parteru muszą być wykonane profesjonalnie, ponieważ – na późniejszym etapie budowy – na jej betonowym podkładzie o grubości 10-15 cm, układane są pozioma izolacja przeciwwilgociowa i termiczna, a na tej ostatniej betonowa wylewka i posadzka. Na parterze domu na podkładzie tym murowane są też ściany działowe.
Dobrze jest więc dopilnować poprawności wykonania betonowego podkładu (Fot. 1), ponieważ w żadnym razie nie tylko nie może on popękać, ale nawet w zauważalnym stopniu osiadać lub odkształcać się pod wpływem obciążenia. Groziłoby to bowiem przerwaniem poziomej izolacji przeciwwilgociowej parteru oraz zarysowaniem, a nawet pękaniem wymurowanych na nim ścian działowych.
Betonowy podkład podłogi parteru i ściany fundamentowe
W stosunku do wierzchu ścian fundamentowych wierzch podkładu betonowego może znajdować się na różnych poziomach. Możliwe są tutaj trzy warianty. W pierwszym, chyba najczęściej spotykanym, wierzchy ścian fundamentowych i podkładu betonowego są na jednym poziomie (Rys. 1A). W wariancie drugim podkład betonowy częściowo opiera się na ścianie fundamentowej – gdy ma ona grubość 38 cm, a jej ostatnia warstwa wymurowana jest z węższych bloczków (Rys. 1B). Natomiast w trzecim wariancie podkład ten oparty jest na całej szerokości ściany fundamentowej o grubości 24 cm, a od strony zewnętrznej „zamyka” go jej ocieplenie z płyt polistyrenu ekstrudowanego (Rys. 1C).
Niezależnie od wybranego wariantu połączenia podkładu podłogi parteru ze ścianami fundamentowymi najważniejsze jest to, że w każdym z nich poziomą izolację ścian fundamentowych da się później w jednym poziomie połączyć na zakład z izolacją przeciwwilgociową podłogi parteru.
Gdyby bowiem – co zdarza się czasem na budowach domów jednorodzinnych – ta pierwsza znalazła się wyżej niż druga, to jej zakład z papy termozgrzewalnej, pozostawiony do połączenia z izolacją podłogi parteru, najprawdopodobniej nie przetrwałby w całości do czasu zakończenia budowy domu w stanie surowym. Nawet jednak gdyby to się udało, to połączenie obu izolacji miałoby w przekroju kształt litery Z, więc przy dwóch ich załamaniach pod kątem prostym nie byłoby szczelne z powodu popękania papy.
Warto jednak mieć świadomość, że niezależnie od tego, czy podkład betonowy jedynie styka się krawędzią ze ścianą fundamentową, czy też jest na niej częściowo lub w całości oparty, tylko wtedy nie zostanie uszkodzony pod obciążeniem, jeśli znajdująca się pod nim podsypka piaskowa będzie starannie zagęszczona.
Nie ma natomiast istotnego znaczenia, czy w wykonywanym podkładzie zostaną umieszczone siatki zbrojeniowe z cienkich lub grubszych prętów (Fot. 2), ponieważ nie zwiększają one jego odporności na zginanie, a jedynie chronią go przed powstaniem rys, wywołanych skurczem twardniejącego betonu.
Podobnie większego wpływu na nośność podkładu betonowego nie ma wykonane nad ścianami fundamentowymi zbrojenie podłużne, przypominające swoim wyglądem zbrojenie wieńców stropowych (Fot. 3), choć niewątpliwie zwiększa ono sztywność fundamentów budowanego domu, a tym samym jego odporność na nierównomierne osiadanie gruntu.
Wykonywanie podsypki piaskowej
Jak z tego widać, największe znaczenie dla stabilności i nośności podkładu betonowego ma staranne zagęszczenia podsypki piaskowej, na której jest on układany. Najlepiej, żeby była ona wykonana ze średnioziarnistego piasku rzecznego i układana warstwami nie grubszymi niż 15-20 cm. Do zgrubnego zagęszczenia każdej z nich używa się mechanicznej ubijarki stopowej, zwanej też ubijakiem lub skoczkiem (Fot. 4), a następnie – szczególnie ostatnią warstwę podsypki – wyrównuje się za pomocą wibracyjnej zagęszczarki płytowej (Fot. 5).
Warstwy podsypki piaskowej zagęszcza się mechanicznie przed ułożeniem w niej rur, łączących poszczególne piony kanalizacyjne z wykonanym na większej głębokości przyłączem do zewnętrznej sieci kanalizacyjnej, bezodpływowego zbiornika na ścieki (szamba) lub przydomowej oczyszczalni.
Gdyby podejścia do pionów wykonać wcześniej, to podczas zagęszczania podsypki piaskowej mogłoby dojść do rozszczelnienia rur i wycieku oraz gromadzenia się ścieków bezpośrednio pod budynkiem. Dlatego rury te układa się dopiero w zagęszczonej podsypce piaskowej, w wykonanych w niej wąskich i płytkich korytach (Fot. 6), które następnie zasypuje się piaskiem, już bez jego zagęszczania.
Uwaga! Do wypełniania przestrzeni między ścianami fundamentowymi w żadnym razie nie nadaje się ziemia roślinna – choćby dlatego, że składa się ona w dużej mierze z cząstek organicznych, więc nie da się jej dobrze zagęścić.
Wykonywanie podkładu betonowego
Gdy podsypka piaskowa pod betonowy podkład podłogi parteru została już wyrównana i starannie zagęszczona, a ułożone w niej podejścia do pionów kanalizacyjnych zasypane piaskiem, można przystąpić do kolejnego etapu prac fundamentowych.
Przy stosunkowo małej grubości, podkład betonowy ma dużą powierzchnię, więc do jego wykonania potrzebne są spore ilości mieszanki betonowej. Dlatego nie ma ekonomicznego sensu przygotowywanie jej na miejscu w betoniarce i nawet na małej budowie zamawia się ją w wytwórni betonu towarowego, z której jest ona przywożona betonowozami.
Poza znacznym skróceniem czasu betonowania podkładu, to rozwiązanie ma także inne korzyści. Po pierwsze w takiej profesjonalnej mieszance betonowej ilości poszczególnych składników są dokładnie zgodne z recepturą, czego w warunkach budowy nie da się uzyskać. Po drugie – co jest szczególnie ważne – do przygotowania tej mieszanki na pewno użyto pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Żadna bowiem szanująca się wytwórnia betonu towarowego nie zaryzykuje zastąpienia jej – niewiele tańszą – mieszanką cementowo-popiołową o nieznanym zazwyczaj składzie.
Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?
Zanim mieszanka betonowa zostanie przywieziona na budowę, trzeba się starannie przygotować do wykonania betonowego podkładu podłogi parteru. Przede wszystkim przed pojawieniem się betonowozów na budowie, podsypkę piaskową należy obficie skropić wodą. Jest to potrzebne do tego, by po ułożeniu na niej mieszanki betonowej, nie odciągała wody z zaczynu cementowego, czyniąc w części świeży beton słabym i porowatym.
Samo betonowanie podkładu powinno przebiegać sprawnie, dlatego dobrze, żeby było do tego zadania zaangażowanych co najmniej trzech pracowników, nie liczą operatora pompy do betonu (Fot. 7). Tylko wtedy są oni w stanie zadbać o to, by mieszanka betonowa była ułożona w miarę szybko, a tego starannie zagęszczona, najlepiej za pomocą wgłębnego wibratora buławowego. Bardzo ważne jest bowiem, by powierzchnia podkładu betonowego była nie tylko równa, ale i gładka, ponieważ to na niej – na późniejszym etapie budowy – zostanie wykonana z papy termozgrzewalnej przeciwwilgociowa izolacja podłogi parteru.
Zanim to się jednak stanie, należy pamiętać o pielęgnacji świeżo wykonanego podkładu i szczególnie w ciepłej porze roku co najmniej przez kilka pierwszych dni twardnienia betonu zraszać go wodą.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT
Dlaczego mieszankę betonową po ułożeniu w formie trzeba starannie zagęścić?
Jak powinien być wykonany betonowy podkład podłogi parteru w domu niepodpiwniczonym?
Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
Czym ławy betonowe różnią się od żelbetowych?
Z czego można zrobić ściany fundamentowe?
Czy dom niepodpiwniczony lepiej wybudować na ławach, czy na płycie fundamentowej?