Czy można betonować ławy fundamentowe, gdy w wykopie jest woda?
Betonowanie fundamentów, podobnie jak i innych elementów konstrukcyjnych domu, powinno się prowadzić w warunkach suchych. Większe opady deszczu mogą mieć bowiem negatywny wpływ na jakość prowadzonych prac betoniarskich. Podczas deszczowej pogody w mieszance betonowej może znaleźć się zdecydowanie więcej wody niż jest potrzebne do związania cementu.
Z powodu zbyt dużej ilości wody w mieszance, nawet dobrze zagęszczony i pielęgnowany beton staje się porowaty i nie osiąga projektowanej wytrzymałości, a w wykonanych z niego elementach szybko pojawiają się rysy skurczowe. Dla wielu osób może więc być zaskoczeniem, że beton można układać także pod wodą.
Należy to jedynie robić umiejętnie, by nie doszło do wymieszania świeżej mieszanki betonowej z wodą. Wtedy zabetonowane elementy nie będą pod względem nośności i trwałości gorsze od tych betonowanych „na sucho”.
Nie zmienia to faktu, że betonowanie pod wodą jest trudniejsze i wymaga od wykonawców większych umiejętności. Dlatego należy zrobić wszystko, by takich sytuacji unikać, a na wykonywanie elementów betonowych pod wodą decydować się jedynie w ostateczności.
BETONOWANIE ŁAW W WODZIE
Podczas budowy domu jednorodzinnego problem betonowania pod wodą może dotyczyć jedynie ław fundamentowych. Bardzo rzadko jednak taki właśnie sposób ich wykonania jest przewidziany w projekcie domu. Oznaczałoby to, że projektant świadomie podjął taką decyzję, zdając sobie sprawę, że na działce jest wysoki poziom wód gruntowych.
Jednocześnie uznał on za zbyt kosztowne albo za bardzo ryzykowane dla budynków, znajdujących się na sąsiednich działkach, obniżenie zwierciadła wody gruntowej na działce na czas prowadzenia robót fundamentowych. Nie zdecydował się też na zastąpienie tradycyjnych ław fundamentowych monolityczną płytą żelbetową, którą zagłębia się w gruncie zdecydowanie mniej niż ławy.
Zamieniając ławy na płytę fundamentową można też sprawić, że nawet w bardzo niekorzystnych pod tym względem warunkach na działce fundamenty domu znajdą się powyżej najwyższego poziomu wód gruntowych. Dlatego w większości sytuacji taki właśnie płytowy rodzaj fundamentów wybierają projektanci domu.
Problem betonowania ław fundamentowych pod wodą dotyczy więc raczej sytuacji losowych. Zdarza się bowiem, że już po wykonaniu wykopów pod fundamenty, przez kilka dni padają ulewne deszcze, które powodują wypełnienie ich wodą (Fot. 1). Przy postępujących zmianach klimatycznych takie sytuacje nie są wcale rzadkie, a należy się spodziewać, że coraz częściej będą one utrudniać prowadzenie prac budowlanych, zwłaszcza fundamentowych.
Na szczęście woda, która po deszczu znalazła się w wykopie, nie zawiera szkodliwych dla betonu kwasów organicznych, gdyż przed rozpoczęciem prac fundamentowych warstwę ziemi roślinnej z zasady usuwa się z obrysu przyszłego budynku.
Fot. 1 – Zdarza się, że już po zrobieniu wykopów fundamentowych i ułożeniu w nich zbrojenia, ulewne deszcze wypełniają je wodą, która nie chce wsiąkać w grunt
Fot. 2 – Gdy na działce jest grunt gliniasty, a poziom wód gruntowych wysoki – wodę, która zalała wykop fundamentowy jest czasem bardzo trudno usunąć
Wodę, która zalała wykop można wprawdzie próbować usuwać za pomocą pompy do brudnej wody (Fot. 2), ale często okazuje się to mało skuteczne albo trwa bardzo długo. Do tego takie pompowanie może spowodować obrywanie się pionowych skarp wykopu i wypełnianie jego dna nawodnionym gruntem. Jest to szczególnie niekorzystne na małych budowach, na których ciągle jeszcze – niestety – ławy fundamentowe betonuje się bezpośrednio w wąskich wykopach, wykonanych w gruncie.
Gdy więc nie chcemy lub nie możemy poczekać z wykonywaniem ław fundamentowych do czasu aż woda sama wsiąknie w grunt (co przy glinach na działce może trwać bardzo długo), to możemy się zdecydować na betonowanie ław pod wodą. Betonowanie w wodzie stojącej nie jest bowiem wcale ryzykowne, jeśli tylko zrobi się to fachowo.
Tak samo jak przy wykopach suchych, mieszankę betonową – po przywiezieniu z wytwórni na budowę – podajemy do wykopu za pomocą pompy do betonu (Fot. 3). Ważne jedynie, żeby beton w zalanym wykopie był układany spokojnie i w sposób ciągły oraz by nie doszło do wymieszania świeżej mieszanki z wodą.
Fot. 3 – Podawanie mieszanki betonowej za pomocą pompy do betonu bardzo ułatwia betonowanie ław fundamentowych także pod wodą
Fot. 4 – Po ułożeniu dolnych warstw betonu w wypełniającej wykop wodzie, dalsze betonowanie ław przebiega już na sucho
Nie zdarzy się tak, jeśli przesuwanie elastycznego węża pompy będzie powolne, a jego końcówka – delikatnie unoszona w miarę betonowania – zawsze będzie znajdować się tuż nad powierzchnią wcześniej ułożonego betonu.
W zalanym wodą wykopie beton należy układać warstwami, tak by kolejne dociskały te położone wcześniej i by swoim ciężarem je zagęszczały. Po ułożeniu dolnych warstw betonu, woda z wykopu zazwyczaj przemieszcza się na boki do suchych partii gruntu i dalsze betonowanie ław odbywa się już tak jak w suchym wykopie (Fot. 4).
Użyta do betonowania pod wodą mieszanka powinna być oczywiście przygotowana wyłącznie z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Na szczęście nawet na małych budowach do wykonania fundamentów używa się teraz wyłącznie betonu towarowego przygotowanego w profesjonalnej wytwórni. Nie ma więc obawy, że zastosuje ona do jego produkcji jakąś mieszankę cementowo-popiołową. Jej użycie nie gwarantuje bowiem odpowiedniej jakości elementom betonowym i żelbetowym. I to nie tylko tym, które są wykonywane w tak ekstremalnych warunkach (czyli pod wodą), ale i w zwykłych.
Do betonowania pod wodą mieszanka betonowa powinna mieć konsystencję gęstoplastyczną, a uziarnienie jej kruszywa oraz proporcja cementu do wody powinny być dobrane tak jak dla betonu szczelnego. W żadnym razie mieszanka ta nie może być za sucha, ponieważ mogłoby dojść do niekontrolowanego wymieszania jej z wodą z wykopu. Z tego samego powodu nie może być ona ciekła.
Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
Gwarancja powodzenia przy betonowaniu pod wodą będzie oczywiście zdecydowanie większa, gdy ławy fundamentowe będą wykonywane w deskowaniu (Fot. 5), ułożonym na warstwie chudego betonu (Fot. 6). Jest wtedy prawie pewne, że ich beton będzie miał tak samo dobrą wytrzymałość i trwałość, jak wtedy gdy nie jest układany pod wodą.
Fot. 5 – Gdy ławy są wykonywane w deskowaniu, niebezpieczeństwo zalania wykopów jest mniejsze, choćby dlatego, że mają one większą szerokość
Fot. 6 – Jeśli duża ulewa zaleje deskowania ułożone na chudym betonie, można betonować ławy fundamentowe pod wodą bez obawy o jakość betonu
* * *
Jeśli tylko jest to możliwe, lepiej oczywiście nie betonować ław fundamentowych w wykopach, w których jest woda. Jednak to, że jest taka możliwość bardzo dobrze świadczy o betonie jako o materiale budowlanym. Oczywiście tylko o takim betonie, który został przygotowany z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?
W których miejscach robić przerwy robocze podczas betonowania konstrukcyjnych elementów domu?
Dlaczego mieszankę betonową po ułożeniu w formie trzeba starannie zagęścić?