Czy dla wszystkich elementów konstrukcji domu betonowanie w upale jest jednakowo niekorzystne?
Betonowe i żelbetowe elementy domu bardzo dobrze znoszą zarówno wysoką, jak i niską temperaturę. Ważne jedynie, żeby w trakcie ich betonowania temperatura powietrza była dodatnia i mieściła się w granicach od 5 do 25°C. Jeśli – ze względu na warunki pogodowe – odbiega ona w jedną lub drugą stronę od tych wartości skrajnych, to istotne jest, żeby odstępstwo to nie było zbyt duże.
Tylko wtedy, gdy warunki pogodowe nie odbiegają znacznie od optymalnych dla prowadzenia robót betoniarskich, możliwe jest wykonanie żelbetowych i betonowych elementów domu o dużej trwałości oraz zaprojektowanych parametrach technicznych. Przy zamawianiu mieszanki betonowej w wytwórni lub przygotowywaniu jej na budowie trzeba jedynie pamiętać o domieszkach, które latem opóźnią wiązanie cementu, a zimą go przyspieszą.
Zobacz: Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?
Równie ważne jest, by samo betonowanie było dobrze zorganizowane – musi bowiem przebiegać ono wtedy znacznie sprawniej niż w optymalnych warunkach pogodowych. To samo dotyczy przedłużonej pielęgnacji świeżo wykonanych elementów, która dla ich poprawnej jakości jest szczególnie istotna. Przy czym podczas upałów ma ona jeszcze większe znaczenie niż przy ujemnej temperaturze.
Zobacz: Co zrobić, żeby układany podczas dużych upałów beton miał dobre parametry?
Lepszy jest upał czy mróz
Oczywiście najlepiej jest tak zaplanować budowę domu, by betonowanie elementów wypadało podczas sprzyjających warunków pogodowych. Przy obecnych zmianach klimatycznych nie jest to zadanie łatwe. Z pewnością większa jest na to szansa, jeśli wykonywanie najważniejszych elementów konstrukcji domu jednorodzinnego zostanie zaplanowane na wiosnę lub jesień, a nie w pełni lata lub – co na szczęście nie zdarza się często – w środku zimy.
Oczywiście podczas wykonywania elementów z betonu nie są korzystne zarówno upał, jak i mróz. Gdyby jednak trzeba było wybierać, to – wbrew pozorom – ten pierwszy jest mniej korzystny niż drugi. Należy bowiem zdawać sobie sprawę, że wiązanie cementu jest reakcją egzotermiczną, podczas której wydziela się ciepło.
W upalne lato nie tylko więc gorące powietrze podgrzewa świeżo ułożoną mieszankę i przyspiesza wyparowywanie z niej wody zarobowej – pomaga mu w tym także ciepło twardniejącego betonu. Zimą jest oczywiście odwrotnie – ciepło wydzielane podczas wiązania cementu „walczy” z mrozem, by świeżo ułożony beton nie zamarzł, co niewątpliwie odbiłoby się na jego jakości. Dlatego – co może wydać się zaskakujące – to właśnie betonowaniu elementów domu podczas upalnego lata trzeba poświęcić szczególnie dużo uwagi.
Upał niejednakowo „groźny”
Dla elementów z betonu ich wykonywanie podczas upalnego lata nie jest jednakowo „groźne”. Dobrze zniosą go ławy fundamentowe (Fot. 1), zwłaszcza jeśli betonowane są bezpośrednio w wykopach. Grunt będzie bowiem przejmował z nich część ciepła. Nie zwalnia to oczywiście z konieczność polewania wodą świeżo wykonanych fundamentów i przykrywania ich folią w celu spowolnienia wyparowywania z nich wody zarobowej.
Podobnie jest z żelbetową płytą fundamentową (Fot. 2). W porównaniu z betonowymi ławami sytuacja jest o tyle mniej korzystna, że cała górna powierzchnia takiej płyty ma bezpośredni kontakt z gorącym powietrzem i jest w ciągu pogodnego dnia wystawiona na działanie słońca.
Podobnie jest z betonową płytą podłogi parteru (Fot. 3), ułożoną na warstwie zagęszczonego piasku. Systematyczne zraszanie ich wodą i przykrywanie folią jest dla obu tych elementów domu bardzo ważne.
W zdecydowanie lepszej sytuacji są świeżo wykonane belki żelbetowe, gdyż z trzech stron przed przyspieszonym parowaniem wody zarobowej chroni je deskowanie. Jeszcze bardziej dotyczy to żelbetowych słupów, które mają deskowanie z czterech stron i jedynie od góry niewielki kontakt z otoczeniem (Fot. 4).
W zdecydowanie najgorszej sytuacji są stropy żelbetowe, które gorące powietrze otacza nie tylko od góry, ale i od dołu. Szczególnie dotyczy to płytowych stropów monolitycznych (Fot. 5). Wprawdzie są one w trakcie betonowania osłonięte od spodu płytami deskowania, ale nie mają one praktycznie żadnych właściwości termoizolacyjnych.
Skutek jest taki, że nawet przy systematycznym skrapianiu wodą stropów od góry i osłanianiu ich folią, na ich dolnej powierzchni mogą pojawić się rysy skurczowe (Fot. 6). Na szczęście mają one bardzo nieregularny przebieg i w żadnym stopniu nie obniżają nośności stropów, a także ich trwałości, jeśli znajdują się nad pomieszczeniami mieszkalnymi.
W dużo lepszej sytuacji są częściowo prefabrykowane stropy gęstożebrowe typu teriva. Po pierwsze dlatego, że mieszanka betonowa układana jest na pustakach wypełniających i belkach kratownicowych (Fot. 7), które stanowią dla niej od spodu zdecydowanie lepszą izolację termiczną niż cienkie płyty deskowania, zwłaszcza jeśli przed betonowaniem zostaną zroszone wodą.
Po drugie – odpowiedzialne za nośność takich stropów zbrojenie zostało wcześniej w wytwórni zatopione w betonowych stopkach częściowo prefabrykowanych belek, na których ułożone są pustaki stropowe (Fot. 8). Zatem wysokość temperatury powietrza w trakcie prowadzenia prac betoniarskich nie ma żadnego wpływu na funkcję, jaką pełnią one w gotowym stropie.
Mieszanka z pewnego cementu
Można by powiedzieć, że szczególnie do betonowania elementów w dużym upale (i oczywiście także w dużym chłodzie) należy używać wyłącznie mieszanek, które zostały przygotowane z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni.
Prawda jest jednak taka, że nigdy nie należy zastępować pewnego cementu, różnego rodzaju mieszankami cementowo-popiołowymi.
Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?
Nawet wtedy, gdy podczas wykonywania betonowych elementów domu temperatura powietrza jest optymalna dla robót betoniarskich, użycie mieszanek cementowo-popiołowych, z definicji niespełniających wymagań normy cementowej, stanowi duże zagrożenie dla budowanego domu. Ich obecność w fundamentach, stropach, schodach, belkach i słupach może obniżać ich nośność, sztywność i trwałość. Dlatego warto pamiętać, żeby do budowy domu – niezależnie od warunków pogodowych – używać wyłącznie pewnego cementu, pochodzącego z cementowni.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT
Czy wiatr może spowodować zarysowanie stropu żelbetowego?
Jak betonować elementy domu podczas upalnego lata?
Jak betonować w wysokiej temperaturze elementy konstrukcyjne domu?
Jak betonować w niskiej temperaturze elementy konstrukcyjne domu?
Do czego w konstrukcjach żelbetowych stal jest potrzebna betonowi, a beton – stali?
Dlaczego przed zakupem cementu warto uważnie sprawdzić napisy na workach?