Jak układać i zagęszczać beton w monolitycznych stropach żelbetowych?
Właściwe ułożenie na deskowaniu i odpowiednie zagęszczenie mieszanki betonowej, a później pielęgnacja świeżego betonu przez pierwsze dni jego twardnienia, ma ogromne znaczenie dla nośności, sztywności i trwałości stropu żelbetowego. Ważne też, by deskowanie stropu było odpowiednio mocne i ułożone poziomo (lub co najwyżej z niewielką ujemną strzałką ugięcia).
Tylko poprawny montaż deskowania, podpartego stabilnym stemplowaniem, gwarantuje, że po wypoziomowaniu wierzchniej powierzchni wykonywanej płyty stropu będzie miała ona w każdym miejscu projektowaną grubość.
BETONOWANIE STROPU
Obecnie raczej zawsze – nawet na małych budowach – stropy żelbetowe wykonuje się z mieszanki betonowej, przygotowanej w wytwórni i dostarczonej na plac budowy betonowozami. Mieszankę na deskowanie stropu tłoczy się za pomocą specjalnej pompy do betonu zestawem metalowych rur, zakończonych elastycznym „rękawem”.
Układanie mieszanki rozpoczyna się od jednego z naroży i przylegających do niego krawędzi płyty żelbetowej (Fot. 1), czyli od miejsc, w których znajdują się obwodowe wieńce stropowe. Następnie przemieszcza się końcówkę „rękawa” tak, by układana warstwa mieszanki betonowej miała mniej więcej jednakową grubość.
Mieszanki tę należy od razu ją zagęścić, najlepiej za pomocą wibratora wgłębnego (buławowego), przy okazji usuwając z niej pęcherze powietrza, by później w płycie stropowej nie było „raków”.
Fot. 1 – Układanie mieszanki betonowej rozpoczyna się od jednego z naroży płyty stropowej, od razu zagęszczając ją i wyrównując jej powierzchnię
Fot. 2 – Powierzchnia betonowanego stropu powinna być pozioma, dlatego warto wyrównywać jego powierzchnię za pomocą długiej, metalowej poziomnicy
By górna powierzchnia płyty stropowej była pozioma, powinno się ją wyrównywać za pomocą długiej metalowej poziomnicy (Fot. 2). Przy przemieszczaniu nadmiaru mieszanki betonowej do miejsc, w której jest jej za mało, można sobie pomóc na przykład ogrodowymi grabiami.
WYRÓWNYWANIE POWIERZCHNI STROPU
Wypoziomowana górna powierzchnia stropu to jednak jedynie minimum. Powinna być ona także równa i w miarę możliwości gładka, by ułatwić później prace związane z układaniem warstw podłogowych. Dotyczy to oczywiście nie tylko stropu nad parterem lub piętrem, ale także – w domach niepodpiwniczonych – podkładu betonowego podłogi na gruncie.
Powierzchnię świeżo wykonanego stropu można wyrównać różnymi sposobami, wykorzystując do tego celu narzędzia zrobione sposobem chałupniczym. Może to być więc na przykład pozioma deska, przymocowana do uchwytu, zrobionego z łat (Fot. 3). By uzyskać gładką powierzchnię, trzeba ją podczas przesuwania wprowadzić w lekkie drgania. Efekt nie jest niestety idealny, ponieważ deska, zaczepiając o kruszywo, pozostawia w betonie różnej wielkości rowki.
Fot. 3 – Zanim beton zacznie twardnieć, należy jego powierzchnię wygładzić na przykład za pomocą deski, przybitej do uchwytu z łat
Fot. 4 – Jeszcze lepszą gładkość górnej powierzchni uzyska się wtedy, gdy zastąpimy deskę, kawałkiem plastikowej rury kanalizacyjnej
Zdecydowanie lepszy efekt osiąga się za pomocą podobnego narzędzia, w którym poziomą deskę zastąpiono kawałkiem rury kanalizacyjnej (Fot. 4). By uzyskać równą powierzchnię stropu lub podkładu betonowego, wystarczy przeciągać to narzędzie, nazywane przez jego twórców żartobliwie „samolotem”, po powierzchni świeżo ułożonego betonu. Dzięki swojej gładkości, rura nie zaczepia ziaren żwiru i wyrównywana powierzchnia pozostaje bez jakichkolwiek wgłębień.
Są oczywiście również profesjonalne narzędzia do wyrównywania powierzchni betonowych stropów i podkładów. Takim jest na przykład spalinowa listwa wibracyjna do betonu (Fot. 5). Dzięki drganiom, listwa ta nie tylko wyrównuje powierzchnię wykonywanego stropu, ale też dodatkowo zagęszcza beton.
Fot. 5 – Do wyrównywania i zagęszczania mieszanki betonowej stropów monolitycznych i podkładów betonowych, służy spalinowa listwa wibracyjna
Fot. 6 – Monolityczne stropy żelbetowe bardzo często mają, oprócz dolnego, także górne zbrojenie, które występuje nie tylko nad podporami
Problem z jej użyciem może być jedynie wtedy, gdy w stropie jest nie tylko dolne zbrojenie, ale i górne, co w tego typu konstrukcjach zdarza się często i to nie tylko nad podporami w postaci ścian lub podciągów (Fot. 6).
Wtedy drgania listwy przenoszą się na górne pręty zbrojeniowe i może się to skończyć powstaniem pustek nad i pod prętami (Rys. 1A) – gdy mieszanka betonowa ma konsystencję gęstoplastyczną lub pojawieniem powierzchniowych wgłębień (Rys. 1B) – gdy jest ona plastyczna lub półciekła.
W pierwszym przypadku oznacza to, że pręty górne nie będą otoczone betonem na całej swojej powierzchni, przez co ich przyczepność do niego – tak ważna dla konstrukcji żelbetowych – jest bardzo zmniejszona. Jest to sytuacja o tyle niekorzystna, że ta wada stropu będzie niewidoczna.
Rys. 1 – Listwa wibracyjna może wprawiać w drgania górne zbrojenie – w zależności od konsystencji mieszanki może to spowodować powstanie pustek nad i pod prętami (A) lub wgłębień na powierzchni stropu (B)
Fot. 7 – Siatka wgłębień na powierzchni stropu świadczy o tym, że mieszanka betonowa o konsystencji plastycznej lub półciekłej wypełniła pustki powietrzne nad i pod prętami, które spowodowała listwa wibracyjna
Natomiast w drugim przypadku na powierzchni stropu powstaną wgłębienia, gdyż płynny jeszcze beton wypełni powstałe od drgań listwy wibrującej powietrzne pustki nad i pod prętami (Fot. 7). Oznaczać to będzie, że w tych miejscach płyta będzie miała mniejszą grubość niż na pozostałej powierzchni, co może mieć wpływ na jej nośność, szczególnie gdy wgłębienia te wystąpią w środkowej części stropu żelbetowego.
Jak z tego widać, czasem proste, wykonane własnoręcznie przez wykonawcę narzędzia, mogą mieć przewagę nad urządzeniami o wysokim stopniu zaawansowania technicznego. Choć oczywiście nie zawsze tak jest…
PIELĘGNACJA BETONU
Poprawne ułożenie i zagęszczenie mieszanki betonowej oraz wypoziomowanie i wyrównanie powierzchni stropu – choć niezmiernie ważne – nie daje jeszcze gwarancji, że zostanie on wykonany poprawnie. Beton trzeba odpowiednio pielęgnować przez pierwsze dni twardnienia, by nabrał on odpowiedniej wytrzymałości, a na powierzchni stropu nie pojawiły się rysy skurczowe.
Dlatego – szczególnie latem, gdy jest gorąco – należy chronić świeżo wykonany strop przed wysoką temperaturą i słońcem, by z twardniejącego betonu zbyt szybko nie odparowywała woda zarobowa. Dobrze jest wtedy co pewien czas skrapiać strop wodą i przykrywać go folią budowlaną, która bardzo dobrze uchroni beton również przed wysuszającym działaniem wiejącego wiatru. Jak betonować elementy domu podczas upalnego lata?
Powierzchniowe rysy skurczowe są szczególnie groźne w elementach betonowych, które – bez odpowiedniej izolacji – wystawione są na oddziaływanie czynników atmosferycznych. Jednak nawet wtedy, gdy elementy z betonu znajdują się wewnątrz budynków i obecność rys skurczowych nie będzie miała istotnego wpływu na ich nośność i trwałość, warto zadbać o to, by ich nie było.
O pielęgnacji świeżo ułożonego betonu nie można też zapominać w chłodnych porach roku. Wtedy jednak należy chronić świeżo wykonany strop przede wszystkim przed nagłymi spadkami temperatury, by mróz nie przerwał wiązania cementu i nie obniżył w ten sposób wytrzymałości i trwałości betonu. Jak w niskiej temperaturze betonować elementy konstrukcyjne domu?
* * *
Należy jednak podkreślić, że na niewiele zdadzą się wszystkie zabiegi, które mają na celu uzyskanie stropów żelbetowych o równej, poziomej i gładkiej powierzchni, jeśli do przygotowania mieszanki betonowej nie zostanie użyty pewny cement, wyprodukowany w cementowni.
Jest bowiem więcej niż prawdopodobne, że beton zrobiony z różnego rodzaju mieszanek cementowo-popiołowych nie będzie miał oczekiwanej wytrzymałości ani trwałości. Może się wtedy okazać, że starania wykonawcy, by strop był zrobiony zgodnie ze sztuką budowlaną, i tak nie przyniosą oczekiwanych efektów.
Na szczęście do wykonania żelbetowego stropu płytowego nad parterem lub piętrem potrzeba w krótkim czasie tak dużych ilości mieszanki betonowej, że obecnie nie przygotowuje się jej na placu budowy, tylko zamawia w wytwórni. Jeśli ma ona dobrą opinię wśród klientów, to możemy mieć pewność, że przygotuje ją wyłącznie z pewnego cementu, o gwarantowanych przez cementownię parametrach.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
Jak betonować elementy domu podczas upalnego lata?
Jak w niskiej temperaturze betonować elementy konstrukcyjne domu?
Czy wiatr może spowodować zarysowanie stropu żelbetowego?