Jaki jest wpływ betonu na jakość powietrza w domu?
Dla zdrowia i dobrego samopoczucia mieszkańców powietrze, którym oddychają, powinno zawsze zawierać odpowiednią ilość tlenu oraz możliwie w największym stopniu być wolne od szkodliwych zanieczyszczeń. Dlatego tak ważna jest skuteczna wentylacja wszystkich pomieszczeń, w których mogą przebywać ludzie.
Niestety w większości mieszkań i domów jednorodzinnych jest to wentylacja naturalna, nazywana grawitacyjną, która nie tylko działa jedynie w chłodniejszych porach roku, ale też zazwyczaj nie jest wykonana zgodnie z wymaganiami normowymi, co odbija się na jej skuteczności.
Z tego powodu wydychany przez mieszkańców dwutlenek węgla nie jest w wystarczającym stopniu zastępowany świeżymi porcjami tlenu. Gdy jego stężenie w powietrzu wzrasta, mieszkańcy zaczynają odczuwać senność, a ich możliwości intelektualne wyraźnie się obniżają.
W pewnym (a czasem i dużym) stopniu za taki stan odpowiadają też sami domownicy, którzy traktują wymianę powietrza w pomieszczeniach przede wszystkim jako źródło strat ciepła (czytaj: przyczynę wzrostu rachunków za ogrzewanie domu).
Dlatego różnymi sposobami starają się ograniczyć napływ do pomieszczeń świeżego powietrza z zewnątrz, uniemożliwiając przez to – całkowicie lub częściowo – skuteczną wentylację. Dlatego w większości domów i mieszkań powietrze nie jest – jak tego wymagają przepisy budowlane – wymieniane w ciągu godziny w ilości równej co najmniej połowie ich kubatury.
Jest to tym bardziej groźne, że niedostateczna wentylacja pomieszczeń sprzyja unoszeniu się w powietrzu, którym oddychają domownicy, różnego rodzaju bakterii, wirusów, alergenów i drobinek kurzu.
Jest ona także powodem tego, że w wielu domach i mieszkaniach często wyczuwalne są zaduch i nieprzyjemne zapachy, a po nocy po wewnętrznych szybach okien spływają stróżki wody z wykraplającej się wilgoci. Gdy taki stan podwyższonej wilgotności utrzymuje się przez dłuższy czas, to do tych oznak braku wentylacji dochodzą jeszcze ogniska grzybów pleśniowych, szybko rozwijające się w zimnych narożnikach ścian i na nadprożach okiennych.
Szczęściem w nieszczęściu jest to, że pojawienie się pleśni zazwyczaj skutecznie działa na wyobraźnię domowników i – choć nie zawsze wiążą to ze źle działającą wentylacją – próbują coś zrobić, żeby się ich pozbyć. To ważne, ponieważ wytwarzane przez pleśnie mykotoksyny mogą powodować osłabienie układu odpornościowego, a – co grosze – być także przyczyną poważnych alergii i różnego rodzaju chorób.
MATERIAŁY BUDOWLANE A MIKROKLIMAT WNĘTRZ
Do wszystkich zagrożeń dla mieszkańców, mających związek z niedostateczną wentylacją pomieszczeń, dochodzą jeszcze te, które są skutkiem emisji lotnych związków organicznych przez materiały, użyte do budowy i wykańczania domu (Fot. 1). Ich źródłem są też meble i inne elementy wyposażenia wnętrz.
Te – w większym lub mniejszym stopniu – toksyczne związki mają negatywny wpływ na jakość powietrza wewnętrznego i ich nagromadzenie we wnętrzach może powodować bardzo szybkie pogorszenie zdrowia przebywających w nich mieszkańców. W pierwszej kolejności objawia się ono uczuciem zmęczenia, zawrotami i bólami głowy, kaszlem i suchością gardła, a także wysypką i podrażnieniami skóry.
Długotrwałe – lub krótkotrwałe, ale powtarzające się – przebywanie w środowisku o dużym nasyceniu lotnych związków organicznych, emitowanych przez materiały budowlane i wykończeniowe, po upływie kilku lat może stać się przyczyną poważnych schorzeń układu oddechowego i serca, a także chorób nowotworowych.
Dlatego ważną rolą wentylacji jest możliwie szybkie usuwanie także tych zanieczyszczeń z domu lub mieszkania albo przynajmniej zmniejszanie poziomu ich emisji przez „rozcieńczanie” czystym powietrzem.
BEZPIECZNY BETON
Oczywiście nie wszystkie materiały budowlane i wykończeniowe mają jednakowo szkodliwy wpływ na zdrowie mieszkańców. Do bezpiecznych należy na przykład beton, będący kompozycją składników naturalnych. W ocenie Instytutu Techniki Budowlanej charakteryzuje się on „pomijalnie niską emisją lotnych związków organicznych”. Nie stanowi też uprzywilejowanych warunków dla rozwoju drobnoustrojów i pleśni, a także nie kumuluje alergenów.
To bardzo ważna informacja, ponieważ beton, jest materiałem, którego pod względem wagowym i objętościowym jest najwięcej w większości współcześnie budowanych domów (Fot. 2).
Betonowe fundamenty są gwarancją stabilności i trwałości posadowienia domów. Żelbetowe stropy i schody to komfort użytkowania, dzięki dużej nośności i sztywności oraz znacznej izolacyjności akustycznej, a także bezpieczeństwo dla domowników w razie pożaru. Do tego dochodzą jeszcze inne elementy domu – nadproża okienne, słupy, belki, a także modne betonowe okładziny ścienne, zarówno wewnętrzne, jak i elewacyjne.
Dobrze jest więc mieć świadomość, że przy wszystkich swoich zaletach, beton jest jednym z najmniej szkodliwych dla zdrowia mieszkańców materiałów budowlanych (Fot. 3), o praktycznie pomijalnej emisji lotnych związków organicznych.
Nie oznacza to oczywiście, że nawet w domach, w których beton jest dominującym materiałem, można zrezygnować z wentylacji. I to nie dlatego, że oprócz betonu są w nich jeszcze inne materiały emitujące lotne związki organiczne.
Znaczenie odpowiedniej wymiany powietrza w domu czy mieszkaniu jest dla zdrowia i komfortu mieszkańców dużo większe niż jedynie rozcieńczanie toksycznych związków chemicznych, wydzielanych przez inne niż beton materiały.
„ZDROWY” BETON TYLKO Z PEWNEGO CEMENTU
Betonowe i żelbetowe elementy domu jedynie wtedy będą miały właściwości korzystne dla czystości powietrza oraz zdrowia mieszkańców, jeśli do mieszanki, z której zostały wykonane, został użyty pewny cement, pochodzący z cementowni.
Najprawdopodobniej nie ma badań na temat emisji lotnych związków organicznych przez betony, wykonane z różnego rodzaju mieszanek cementowo-popiołowych. Trudno jednak oczekiwać, że będą na ten temat prowadzone poważne prace naukowe, skoro mieszanki te nie spełniają wymagań normy cementowej.
Dlatego budując dom, także ze względu na zdrowie jego mieszkańców, trzeba zadbać o to, żeby wszystkie jego betonowe i żelbetowe elementy były wykonane wyłącznie z mieszanki betonowej, do przygotowania której użyto pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni.
* * *
A tak na marginesie: żadnej z wad wentylacji naturalnej nie ma jedynie wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Nie tylko zapewnia ona mieszkańcom przez cały rok stałą wymianę powietrza w stopniu dostosowanym do ich potrzeb. Ogranicza również wydatki na ogrzewanie domu, ponieważ ciepłem z powietrza usuwanego ogrzewa świeże, które zasysa z otoczenia domu. Ważne też, że dzięki filtrom, znajdującym się w centrali wentylacyjnej, powietrze zewnętrzne, zanim dostanie się do pomieszczeń (czytaj: do płuc mieszkańców), jest dokładnie oczyszczane ze znajdujących się w nim zanieczyszczeń.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
Co zrobić, żeby przygotowany na budowie beton był mocny i trwały?
Jakiego cementu najlepiej użyć na budowie domu?
Dlaczego konstrukcje z betonu – bardziej niż z innych materiałów – są odporne na ogień?
Czym beton architektoniczny różni się od konstrukcyjnego?
Jakie są zalety ściennych okładzin z betonu?
Jak z betonu zrobić zabudowę poddasza?
Które stropy z betonu stosuje się w domach jednorodzinnych najczęściej?
Dlaczego w domach ze stropami żelbetowymi mieszkańcy mogą czuć się bezpiecznie?
Dlaczego ściany domów z żelbetowym szkieletem konstrukcyjnym są odporne na uszkodzenia?