Jakie są zalety częściowo prefabrykowanych stropów żelbetowych?
W domach jednorodzinnych najczęściej stosowane są stropy gęstożebrowe – z częściowo prefabrykowanymi belkami i pustakami wypełniającymi, na których później z mieszanki betonowej wykonuje się górną część żeber i płytę, nazywaną nadbetonem. Ostatnio coraz większą konkurencję robią im wprawdzie płytowe stropy monolityczne, wykonywane w całości na budowie, jednak – dzięki swoim wielu zaletom – stropy gęstożebrowe będą zapewne jeszcze długo miały dominującą pozycję w „małym” budownictwie – zwłaszcza wtedy, gdy budową domu jednorodzinnego zajmuje się niewielka firma wykonawcza.
Częściowo prefabrykowane stropy belkowo-pustakowe mają w Polsce długą tradycję. Obecnie są to najczęściej różne odmiany stropów typu teriva, których częściowo prefabrykowane belki (żebra) mają zbrojenie kratownicowe, zamocowane w betonowych stopkach (Fot. 1). Wypełniające je pustaki są przeważnie wykonane z keramzytobetonu. Ten rodzaj stropu występuje też w wersji z ceramicznymi pustakami i kształtkami, w których uformowane są stopki belek.
Zobacz: Które stropy z betonu stosuje się w domach jednorodzinnych najczęściej?
ZALETY PROJEKTOWE
Stropy gęstożebrowe zaprojektowane są jako jednoprzęsłowe, czyli podparte końcami belek na dwóch przeciwległych ścianach lub żelbetowych podciągach. W zależności od wielkości obciążeń i rozpiętości, dla których zostały zaprojektowane, stropy te mogą różnić się grubością. Dotyczy to przede wszystkim wysokości pustaków stropowych, ponieważ wykonana na nich płyta betonowa ma z reguły grubość jedynie 3 lub 4 cm. W niektórych rodzajach stropów ich odmiany mogą się też różnić rozstawem belek (żeber).
Projektowanie stropu dla konkretnego budynku polega na wyborze jego rodzaju oraz zamówieniu z katalogu częściowo prefabrykowanych belek stropowych o długościach dostosowanych do rozpiętości jego poszczególnych przęseł. Wtedy też zamawia się odpowiednią liczbę pustaków wypełniających oraz innych dodatkowych elementów stropowych (jeśli producent je oferuje).
Gdy zachodzi taka potrzeba, można – miejscowo lub na całej powierzchni – zwiększyć nośność takich stropów przez podwojenie belek (Fot. 2). Pod ciężkie ściany działowe możliwe jest także większe wzmocnienie stropu przez wykonanie pomiędzy jego rozsuniętymi belkami dodatkowych wylewek żelbetowych (Fot. 3).
ZALETY WYKONAWCZE
Stropy gęstożebrowe swoje główne zbrojenie mają już „fabrycznie” zatopione w betonowych stopkach belek stropowych, więc – w przeciwieństwie do monolitycznych stropów płytowych – nie trzeba go już montować na deskowaniu na placu budowy. Jest to dla ekipy wykonawczej dużym ułatwieniem, zwłaszcza jeśli nie ma wśród niej doświadczonego zbrojarza.
Do tego nawet ponad sześciometrowe belki stropowe ważą na tyle mało, że da się je bez użycia dźwigu samochodowego ułożyć ręcznie na ścianach lub wykonanych wcześniej belkach żelbetowych (podciągach). Do montażu belek o większych rozpiętościach zwykle potrzeba jednak co najmniej czterech osób i odpowiednio mocnego i stabilnego rusztowania.
Belki układa się na ścianach i wykonanych wcześniej żelbetowych podciągach, ustalając ich rozstaw za pomocą kilku pustaków, układanych na betonowych stopkach w pobliżu podpór (Fot. 4). Na czas betonowania stropu belki kratownicowe należy jedynie podstemplować montażowo drewnianymi belkami (rygami) w odstępach nie większych niż 2 metry (Fot. 5).
Dobre wytwórnie stropów dostarczają na budowę nie tylko belki ze zbrojeniem kratownicowym oraz typowe pustaki stropowe. Zazwyczaj można u nich zamówić również dodatkowe elementy, które bardzo ułatwiają i przyspieszają wykonanie przęseł stropowych.
Są to na przykład takie pustaki stropowe, które mają już fabrycznie zamknięte („zadeklowane”) z jednej strony otwory (Fot. 6) i nie trzeba tego robić na budowie. Dzięki takim „krawędziowym” pustakom podczas betonowania żeber rozdzielczych i wieńców stropowych mieszanka betonowa nie wnika do ich otworów.
U renomowanych producentów można też zamówić keramzytobetonowe kształtki, które ułatwiają wykonanie żeber rozdzielczych (Fot. 7). Dzięki nim na czas betonowania stropu nie trzeba żeber od spodu deskować (Fot. 8).
Co w stropach żelbetowych rozdzielają żebra i pręty rozdzielcze?
Praktycznym rozwiązaniem są także kształtki (Fot. 9) , które umożliwiają betonowanie wieńców stropowych bez wykonywania specjalnego deskowania od ich zewnętrznej strony (Fot. 10).
Jaką rolę pełnią w budynku murowanym wieńce stropowe?
ZALETY UŻYTKOWE
Częściowo prefabrykowane stropy belkowo-pustakowe, nawet te o maksymalnej rozpiętości, mają stosunkowo dużą sztywność. Dzięki temu pod takim samym obciążeniem przeważnie uginają się mniej niż monolityczne stropy płytowe, wykonane nad pomieszczeniami o takich samych wymiarach. Te ostatnie, podparte zazwyczaj na czterech swoich krawędziach, są bowiem zbrojone w dwóch kierunkach i mają mniejszą grubość (a więc także sztywność) niż stropy gęstożebrowe, które „pracują” tylko w jednym kierunku.
Zobacz: Dlaczego bardziej opłaca się zrobić grubszy strop żelbetowy zamiast silnie go zbroić?
Również nośność stropy gęstożebrowe mają przeważnie większą od zakładanej podczas ich projektowania. Przyjmuje się bowiem, że są one podparte jedynie na krawędziach prostopadłych do belek. Tymczasem w rzeczywistości są one także podparte na ścianach lub belkach do nich równoległych, co sprawia, że stropy te są w stanie przenieść dużo większe obciążenia niż wynika to z obliczeń statycznych (projektowych).
Jedynie pod względem akustycznym stropy gęstożebrowe z pustakami wypełniającymi mogą być gorsze od monolitycznych płyt żelbetowych. Mają one bowiem od nich mniejszą masę, która ma istotny wpływ na stopień tłumienia dźwięków powietrznych i mechanicznych, przenoszonych przez przegrody budowlane – nie tylko zresztą poziome (stropy), ale i pionowe (ściany).
Ponieważ jednak żaden ze stropów, stosowanych w budownictwie jednorodzinnym, nie ma wystarczającej izolacyjności akustycznej, więc nie jest to jakaś poważna wada. W dodatku da się łatwo wyeliminować, przez wykonanie na nich podłóg „pływających”, czyli takich, które są odizolowane zarówno od powierzchni stropu, jak i od przylegających do niego ścian domu.
Zobacz: Który strop jest lepszy: monolityczny czy częściowo prefabrykowany?
ZAWSZE Z PEWNEGO CEMENTU
Do wykonania gęstożebrowych stropów belkowo-pustakowych potrzeba zazwyczaj mniej mieszanki betonowej niż płytowych stropów monolitycznych o tej samej powierzchni. Nie zmienia to jednak faktu, że do jej przygotowania – podobnie jak przy realizacji wszystkich innych konstrukcji żelbetowych i betonowych – należy użyć wyłącznie pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni.
Beton, w którym spoiwem byłaby jakakolwiek mieszanka cementowo-popiołowa, niespełniająca wymagań normy cementowej, nie dawałby gwarancji, że wykonane z niego stropy będą miały nie tylko projektowaną nośność i sztywność, ale także trwałość.
Na szczęście do wykonania stropów nawet w niedużym domu jednorodzinnym potrzeba na tyle dużo betonu, że żadna firma wykonawcza nie zdecyduje się – zarówno ze względów czasowych, jak i finansowych – na przygotowywanie mieszanki betonowej w betoniarce na placu budowy, tylko zamówi ją w najbliższej wytwórni betonu towarowego.
Wtedy można mieć pewność, że mieszanka użyta do betonowania stropów została przygotowana z pewnego cementu, pochodzącego z cementowni. Wystarczy więc ją tylko odpowiednio ułożyć, zagęścić i pielęgnować przez pierwsze dni twardnienia, by wykonany z niej beton miał odpowiednią wytrzymałość i trwałość.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
Co w stropach żelbetowych rozdzielają żebra i pręty rozdzielcze?
Dlaczego w domach ze stropami żelbetowymi mieszkańcy mogą czuć się bezpiecznie?