Dlaczego lepiej nie wykonywać schodów wspornikowych na zewnątrz domu?
W większości domów schody zewnętrzne mają jedynie kilka stopni i prowadzą z poziomu terenu na podest przed drzwiami wejściowymi lub ogrodowymi. Zdarza się jednak czasem, że schody prowadzące do domu muszą mieć więcej stopni. Będzie tak na przykład wtedy, gdy budynek – ze względu na piwnice wystające znacznie ponad teren – ma „wysoki” parter. Podobnie jest wówczas, gdy do mieszkania na piętrze wchodzi się bezpośrednio z ogrodu oddzielnymi schodami, „przyklejonymi” do bryły domu.
W budynkach murowanych takie zewnętrzne schody wykonywane są najczęściej z żelbetu, a ich konstrukcja przeważnie nie jest samodzielna, lecz powiązana z innymi elementami budynku – ścianą lub stropem.
Efektowne, lecz – jak się okazuje – mało odporne na warunki atmosferyczne, są schody wspornikowe, składające z pojedynczych stopni zamocowanych w zewnętrznej ścianie domu (Fot. 1). Stopnie te narażone są na częste zawilgocenie wodą z deszczu i topniejącego śniegu. Jest to o tyle niekorzystne, że właśnie na ich górnej powierzchni – zgodnie z zasadami pracy żelbetu – muszą powstać rysy, by stal zbrojeniowa mogła przejąć naprężenia od nieodpornego na rozciąganie betonu.
Fot. 1 – Schody na piętro z pojedynczymi wspornikowymi stopniami mają w sobie lekkość i elegancję
Zimą do okresowego zawilgacania stopni dołącza też naprzemienne zamarzanie i odmarzanie wody w porach betonu. Zjawisko to po kilkudziesięciu, a niekiedy już nawet po kilkunastu latach może zniszczyć strukturę betonowych stopni (Fot. 2). Przy czym może to mieć miejsce nawet wówczas, gdy ich wierzch wykończony jest warstwą lastriko lub płytkami kamiennymi.
Fot. 2 – Pojedyncze stopnie są szczególnie wystawione na destrukcyjne działanie czynników atmosferycznych
Spowodowana przez wilgoć destrukcja górnej strefy żelbetowych stopni wspornikowych jest dla nich o tyle groźna, że tutaj właśnie znajdują się stalowe pręty zbrojeniowe, odpowiedzialne za ich nośność. Gdy uszkodzony beton przestaje chronić stal przed korozją, jej produkty – szybko powiększające swoją objętość – zaczynają go rozsadzać (Fot. 3 i 4).
Fot. 3 – Gdy stalowe pręty zbrojeniowe zaczną korodować, to powiększające swoją objętość produkty korozji szybko rozsadzają beton stopni
Fot. 4 – O tym, że wspornikowe schody nie nadają się do użytku najdobitniej „alarmują” wystające z ich stopni „gołe” pręty zbrojeniowe
Praktycznie oznacza to koniec współpracy betonu i stali, mającej dla konstrukcji żelbetowych podstawowe znaczenie (zobacz: Do czego w konstrukcjach żelbetowych stal jest potrzebna betonowi, a beton – stali?). Nic zatem dziwnego, że takie skorodowane schody wspornikowe nie mogą już bezpiecznie pełnić swojej roli i nadają się jedynie do rozbiórki.
WSPORNIKOWE SCHODY PŁYTOWE
Gdyby jednak – mimo tych zagrożeń – zależało komuś na zamocowaniu schodów na piętro bezpośrednio w ścianie budynku, to lepiej, żeby zamiast pojedynczych stopni zdecydował się na jeden bieg płytowy.
Zbrojenie takich schodów, zapewniające im odpowiednią nośność, jest bowiem umieszczane w pobliżu krawędzi każdego ze stopni, a więc w znacznej odległości od dolnej powierzchni płyty. Do tego każdy ze stopni nie przenosi obciążenia sam, tylko wraz z sąsiednimi, z którymi jest połączony płytą żelbetową. To wszystko sprawia, że wspornikowe schody płytowe są sztywniejsze – a przez to bardziej odporne na negatywne oddziaływanie czynników atmosferycznych – niż schody wspornikowe z pojedynczymi stopniami.
BETON SCHODÓW ZEWNĘTRZNYCH
Niezależnie od tego, jaką konstrukcję będą miały schody prowadzące na piętro lub „wysoki” parter, powinny być wykonane z mocnego i trwałego betonu, odpornego na działanie czynników atmosferycznych. Dla schodów z pojedynczymi stopniami wspornikowymi jest to szczególnie ważne, ponieważ mają one – nawet w swoim najgrubszym miejscu tuż przy ścianie – stosunkowo mały przekrój poprzeczny.
Do zrobienia zewnętrznych schodów „piętrowych” najlepiej oczywiście użyć mieszanki betonowej, przygotowanej w sprawdzonej wytwórni. Tylko wtedy będziemy mieć pewność, że jest ona odpowiedniej jakości i została wyprodukowana z pewnego cementu, pochodzącego z cementowni. Należy jedynie zamówić beton wodoszczelny, podobny do tego, jaki stosuje się do zrobienia fundamentów, narażonych na kontakt z zawilgoconym gruntem.
Wykonywanie schodów zewnętrznych, zwłaszcza tych ze stopniami wspornikowymi, z mieszanki betonowej przygotowanej w betoniarce na placu budowy wiąże się oczywiście z zagrożeniem, że nie będzie miała ona odpowiedniej jakości.
W takich warunkach trudno jest bowiem zachować proporcje poszczególnych składników, dlatego tym bardziej należy zadbać o ich odpowiedni dobór. Nie wystarczy jednak, jeśli do przygotowania mieszanki betonowej na budowie użyjemy pewnego cementu z cementowni, choć jest to warunek podstawowy. Także kruszywo musi być dobrej jakości i o zróżnicowanym uziarnieniu, a woda czysta i pozbawiona jakichkolwiek zanieczyszczeń.
Nie należy też zapominać o dodaniu do mieszanki betonowej domieszek, które poprawią jej plastyczność i urabialność oraz zmniejszą nasiąkliwość i zwiększą mrozoodporność betonu, a tym samym jego trwałość (zobacz: Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?).
Oczywiście zdecydowanie przedłużymy trwałość żelbetowych schodów nie tylko wspornikowych, jeśli poprawnie zaprojektowana i przygotowana mieszanka betonowa zostanie w deskowaniu starannie ułożona i zagęszczona, a świeżo wykonane elementy odpowiednio pielęgnowane przez pierwszy okres twardnienia betonu.
Uwaga! Z zasady do wykonania jakichkolwiek konstrukcji żelbetowych i elementów betonowych nie należy używać mieszanek cementowo-popiołowych, będących niczym innym jak cementem, „rozcieńczonym” popiołami o najczęściej nieokreślonym składzie.
To dlatego zawsze zastępowanie pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni, mieszanką cementowo-popiołową wiąże się z ogromnym ryzykiem, że konstrukcje wykonane z takiego niepełnowartościowego betonu będą mieć obniżoną nośność, sztywność i trwałość, a także odporność na zarysowania i niskie temperatury.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT:
Dlaczego na budowie domu warto używać tylko prawdziwego cementu?
Do czego w konstrukcjach żelbetowych stal jest potrzebna betonowi, a beton – stali?
Czy beton też może korodować, podobnie jak stal?
Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?