Jak betonować w wysokiej temperaturze elementy konstrukcyjne domu?
Choć sam beton jest odporny zarówno na niską, jak i wysoką temperaturę, to podczas wykonywania z niego elementów konstrukcyjnych nie powinno być ani za zimno, ani za gorąco. Nieprzestrzeganie tego zalecenia z dużą pewnością odbije się negatywnie nie tylko na wytrzymałości betonu, ale także na jego trwałości.
Niska temperatura wpływa szkodliwie na świeży beton w inny sposób niż wysoka (zobacz: Jak betonować w niskiej temperaturze elementy konstrukcyjne domu?), chociaż skutki prowadzenia prac betoniarskich w niekorzystnych warunkach pogodowych są podobne. Mimo to większość wykonawców bardziej obawia się betonowania, gdy temperatura powietrza spada poniżej zera. Perspektywa, że mróz może trwale zniszczyć słabe jeszcze wiązania w początkowej fazie twardnienia mieszanki betonowej bardziej przemawia do wyobraźni.
Takiej refleksji brakuje często podczas pięknej, letniej pogody, która wydaje się idealna do prowadzenia prac budowlanych. Tymczasem upał, który zazwyczaj mocno daje się we znaki wykonawcom, jest też bardzo szkodliwy dla świeżo ułożonego betonu. Po prostu w tych warunkach woda zarobowa paruje tak szybko, że część cementu po prostu nie zdąży związać. Powoduje to nie tylko obniżenie wytrzymałości betonu, ale także potęguje zjawisko skurczu, które objawia się rysami i pęknięciami na powierzchni elementów betonowych.
W porównaniu z zimą sytuacja latem jest o tyle mniej korzystna, że odparowywanie wody ze świeżo ułożonej mieszkanki betonowej przyspiesza jeszcze słońce, a także wiejący wiatr, który przez osoby pracujące na budowie jest zwykle przyjmowany z ulgą.
Uwaga! Przyspieszone parowanie latem nie może w żadnym razie skłaniać do dodawania do mieszanki betonowej większej ilości wody niż to wynika z receptury.
Generalnie w ciepłych porach roku najlepiej betonować elementy konstrukcyjne domu przy bezwietrznej pogodzie i zachmurzonym niebie, gdy temperatura powietrza jest w granicach 20-25°C. Zdecydowanie nie powinno się prowadzić prac betoniarskich, gdy przekracza ona 35°C (jeśli nie ma innego wyjścia, w gorące dni betonowanie lepiej prowadzić wcześnie rano lub późnym wieczorem, a nawet nocą).
Uwaga! Oczywiście wszystkie te zalecenia dotyczą betonu przygotowanego z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Jeśli do zrobienia mieszanki betonowej użyjemy pseudocementu, pochodzącego z różnego rodzaju mieszalni, to taki beton nie będzie miał ani odpowiedniej wytrzymałości, ani trwałości nawet wtedy, gdy betonowanie wykonamy w idealnych dla tego typu prac warunkach pogodowych.
BETONOWANIE LATEM
O ile betonowanie elementów konstrukcyjnych domu w czasie mrozu czy nawet przymrozków budzi zwykle obawy nie tylko wykonawców, ale i inwestorów, o tyle nie widzą oni nic złego w tym, gdy dzieje się to w czasie upalnego lata (Fot. 1). Tymczasem wysoka temperatura powietrza może równie szkodliwie wpływać na wytrzymałość i trwałość betonu jak niska. I choć generalnie latem są zdecydowanie lepsze warunki do prowadzenia prac betoniarskich niż zimą, to wtedy również świeżo ułożony beton trzeba chronić przed wysoką temperaturą, słońcem, wiatrem i deszczem.
Fot. 1 – Lato to dobra pora na wykonywanie betonowych i żelbetowych elementów domu, ale także wtedy powinniśmy pamiętać, by po ułożeniu betonu chronić go przed słońcem i wiatrem, a także ulewnym deszczem
W wysokiej temperaturze, a także przy wiejącym wietrze, następuje szybka utrata wilgoci z mieszanki betonowej, przede wszystkim w zewnętrznych warstwach wykonywanych elementów. Z powodu braku odpowiedniej ilości wody, niezbędnej do pełnej hydratacji cementu, może nastąpić w tych miejscach obniżenie wytrzymałości, trwałości i mrozoodporności betonu, a także jego odporności na ścieranie.
Niekorzystne jest także to, że migrująca na zewnątrz woda tworzy drobne kanaliki, przez co beton staje się porowaty. Osłabienie zewnętrznych warstw jest szczególnie groźne w elementach żelbetowych, gdyż w tych miejscach znajdują się pręty stalowe, które otulina betonowa ma chronić przed korozją.
Jak z tego widać najważniejszym zadaniem podczas betonowania w wysokich temperaturach jest ochrona świeżego betonu przed utratą wilgoci. Najpopularniejszym sposobem pielęgnacji elementów betonowych jest – przez kilka pierwszych dni od wykonania – najpierw zraszanie, a później polewanie ich powierzchni wodą. Na początku trzeba to robić z umiarem, by nie wypłukiwać z mieszanki zaczynu cementowego. Nie należy też używać do tego celu bardzo zimnej wody, gdyż może dojść do uszkodzenia powierzchni betonu z powodu szoku termicznego.
Fot. 2 – Nie doprowadzimy do przyspieszonej utraty wilgoci przez beton, a przez to do jego osłabienia, jeśli świeżo ułożoną płytę fundamentową będziemy przez kilka pierwszych dni polewać wodą i przykrywać folią
Bardzo dobrze, jeśli po takim nawilżeniu betonu przykryjemy go na przykład folią (Fot. 2) lub matami słomianymi. Wydłuży to okres odparowywania wody; ochroni też świeżo wykonane elementy przed wysuszającym działaniem wiatru. Można też rozpylić na nich specjalne powłoki chemiczne, które skutecznie zatrzymają wodę w wykonywanym elemencie. Trzeba się jedynie liczyć z tym, że takie powłoki mogą zmniejszyć przyczepność nanoszonych później warstw izolacyjnych lub wykończeniowych.
Wszystkie te zabiegi pielęgnacyjne łatwiej jest oczywiście prowadzić na poziomych elementach powierzchniowych, takich jak stropy, podkłady betonowe podłóg na gruncie czy stopnie i podesty schodów.
Na szczęście słupy, belki czy ściany żelbetowe są zwykle dobrze chronione przed utratą wilgoci przez deskowania inwentaryzowane (jeśli nie liczyć ich górnych powierzchni).
RADA: Zdecydowanie unikajmy betonowania elementów konstrukcyjnych domu w wysokiej temperaturze. Jeśli jednak już się to zdarzy, zadbajmy o to, by świeżo wykonane elementy betonowe były skutecznie chronione przed przedwczesnym wysychaniem. Pamiętajmy też, że mieszanka betonowa powinna być zawsze przygotowana z pewnego cementu, pochodzącego z cementowni. Użycie do tego celu różnego rodzaju mieszanek cementowych nie daje żadnych realnych korzyści finansowych, a jedynie sprawia, że nawet podczas betonowania w korzystnych warunkach atmosferycznych, wykonane elementy mogą mieć obniżoną wytrzymałość i mniejszą trwałość. Natomiast wykonanie z takiej mieszanki konstrukcji betonowych w wysokich temperaturach może być nawet niebezpieczne dla mieszkańców.